物理化学学报 >> 2020, Vol. 36 >> Issue (1): 1907021.doi: 10.3866/PKU.WHXB201907021
所属专题: 庆祝唐有祺院士百岁华诞专刊
收稿日期:
2019-07-04
录用日期:
2019-08-01
发布日期:
2019-08-29
通讯作者:
张锦
E-mail:jinzhang@pku.edu.cn
作者简介:
张锦,北京大学教授、博士生导师,国家杰出青年基金获得者、教育部长江学者特聘教授、英国皇家化学学会会士、中组部“万人计划”创新领军人才入选者、科技部重点研发计划项目负责人。1997年获兰州大学理学博士学位,1998年至2000年在英国利兹大学从事博士后研究,2000年5月到北京大学化学与分子工程学院工作。主要从事纳米碳材料的控制制备及其拉曼光谱学研究
基金资助:
Shuchen Zhang,Na Zhang,Jin Zhang*()
Received:
2019-07-04
Accepted:
2019-08-01
Published:
2019-08-29
Contact:
Jin Zhang
E-mail:jinzhang@pku.edu.cn
Supported by:
摘要:
碳纳米管独特的几何和电子结构使其具有丰富优异的性质,因此在过去的二十余年备受研究者的关注。然而,碳纳米管结构的多样性成为其从实验室走到产业化的最大阻碍,结构决定性质,制备决定未来,完善的结构控制制备技术将成为碳纳米管基础研究和产业化应用中至关重要的一环。本文首先对碳纳米管的结构进行描述,然后综述了碳纳米管的结构可控制备方法和溶液纯化分离技术,提出未来理想的碳纳米管制备之路是将碳纳米管精细结构控制方法与宏量制备技术相结合,在降低碳纳米管生产成本的同时,提高其纯度,并建立碳纳米管产品的标准。最后,展望了碳纳米管的杀手锏级应用和该领域的机遇和挑战。
MSC2000:
张树辰,张娜,张锦. 碳纳米管可控制备的过去、现在和未来[J]. 物理化学学报, 2020, 36(1): 1907021.
Shuchen Zhang,Na Zhang,Jin Zhang. Controlled Synthesis of Carbon Nanotubes: Past, Present and Future[J]. Acta Physico-Chimica Sinica, 2020, 36(1): 1907021.
1 |
Iijima S. Nature 1991, 354, 56.
doi: 10.1038/354056a0 |
2 |
Peng B. ; Locascio M. ; Zapol P. ; Li S. ; Mielke S. L. ; Schatz G. C. ; Espinosa H. D. Nat. Nanotechnol. 2008, 3, 626.
doi: 10.1038/nnano.2008.211 |
3 |
Jin S. H. ; Dunham S. N. ; Song J. ; Xie X. ; Kim J. H. ; Lu C. ; Islam A. ; Du F. ; Kim J. ; Felts J. ; et al A. Nat. Nanotechnol. 2013, 8, 347.
doi: 10.1038/nnano.2013.56 |
4 |
Gong K. ; Du F. ; Xia Z. ; Durstock M. ; Dai L Science 2009, 323, 760.
doi: 10.1126/science.1168049 |
5 |
Baughman R. H. ; Zakhidov A. A. ; de Heer W. A Science 2002, 297, 787.
doi: 10.1126/science.1060928 |
6 |
Chou T. W. ; Gao L. ; Thostenson E. T. ; Zhang Z. ; Byun J. H Compos. Sci. Technol. 2010, 70, 1.
doi: 10.1016/j.compscitech.2009.10.004 |
7 |
De Volder M. F. L. ; Tawfick S. H. ; Baughman R. H. ; Hart A. J Science 2013, 339, 535.
doi: 10.1126/science.1222453 |
8 |
Qiu C. ; Zhang Z. ; Xiao M. ; Yang Y. ; Zhong D. ; Peng L. M Science 2017, 355, 271.
doi: 10.1126/science.aaj1628 |
9 |
Appenzeller J. ; Lin Y. M. ; Knoch J. ; Avouris P Phys. Rev. Lett. 2004, 93, 196805.
doi: 10.1103/PhysRevLett.93.196805 |
10 |
Franklin A. D. ; Luisier M. ; Han S. J. ; Tulevski G. ; Breslin C. M. ; Gignac L. ; Lundstrom M. S. ; Haensch W Nano Lett. 2012, 12, 758.
doi: 10.1021/nl203701g |
11 |
An K. H. ; Kim W. S. ; Park Y. S. ; Moon J. M. ; Bae D. J. ; Lim S. C. ; Lee Y. S. ; Lee Y. H Adv. Funct. Mater. 2001, 11, 387.
doi: 10.1002/1616-3028(200110)11:5<387::AID-ADFM387>3.0.CO;2-G |
12 |
Sotowa C. ; Origi G. ; Takeuchi M. ; Nishimura Y. ; Takeuchi K. ; Jang I. Y. ; Kim Y. J. ; Hayashi T. Kim Y A., Endo M., et al. ChemSusChem 2008, 1, 911.
doi: 10.1002/cssc.200800170 |
13 |
Niu C. ; Sichel E. K. ; Hoch R. ; Moy D. ; Tennent H Appl. Phys. Lett. 1997, 70, 1480.
doi: 10.1063/1.118568 |
14 |
Kim P. ; Shi L. ; Majumdar A. ; McEuen P. L Phys. Rev. Lett. 2001, 87, 215502.
doi: 10.1103/PhysRevLett.87.215502 |
15 |
Balandin A. A. ; Ghosh S. ; Bao W. ; Calizo I. ; Teweldebrhan D. ; Miao F. ; Lau C. N Nano Lett. 2008, 8, 902.
doi: 10.1021/nl0731872 |
16 |
Franklin A. D Science 2015, 349, 6249.
doi: 10.1126/science.aab2750 |
17 |
Dresselhaus M. S. ; Dresselhaus G. ; Saito R Carbon 1995, 33, 883.
doi: 10.1016/0008-6223(95)00017-8 |
18 |
Chen Y. ; Zhang J Acc. Chem. Res. 2014, 47, 2273.
doi: 10.1021/ar400314b |
19 |
Chen Y. ; Zhang Y. ; Hu Y. ; Kang L. ; Zhang S. ; Xie H. ; Liu D. ; Zhao Q. ; Li Q. ; Zhang J Adv. Mater. 2014, 26, 5898.
doi: 10.1002/adma.201400431 |
20 |
Zhang R. ; Zhang Y. ; Wei F Acc. Chem. Res. 2017, 50, 179.
doi: 10.1021/acs.accounts.6b00430 |
21 |
Wang H. ; Yuan Y. ; Wei L. ; Goh K. ; Yu D. ; Chen Y Carbon 2015, 81, 1.
doi: 10.1016/j.carbon.2014.09.063 |
22 |
Yang F. ; Wang X. ; Li M. ; Liu X. ; Zhao X. ; Zhang D. ; Zhang Y. ; Yang J. ; Li Y Acc. Chem. Res. 2016, 49, 606.
doi: 10.1021/acs.accounts.5b00485 |
23 |
Li Y. ; Kim W. ; Zhang Y. ; Rolandi M. ; Wang D. ; Dai H. J Phys. Chem. B 2001, 105, 11424.
doi: 10.1021/jp012085b |
24 |
An L. ; Owens J. M. ; McNeil L. E. ; Liu J J. Am. Chem. Soc. 2002, 124, 13688.
doi: 10.1021/ja0274958 |
25 |
Zhang R. ; Zhang Y. ; Zhang Q. ; Xie H. ; Qian W. ; Wei F ACS Nano 2013, 7, 6156.
doi: 10.1021/nn401995z |
26 |
Kang L. ; Zhang S. ; Li Q. ; Zhang J J. Am. Chem. Soc. 2016, 138, 6727.
doi: 10.1021/jacs.6b03527 |
27 |
Zhang S. ; Kang L. ; Wang X. ; Tong L. ; Yang L. ; Wang Z. ; Qi K. ; Deng S. ; Li Q. ; Bai X. ; et al Nature 2017, 543, 234.
doi: 10.1038/nature21051 |
28 |
Moisala A. ; Nasibulin A. G. ; Brown D. P. ; Jiang H. ; Khriachtchev L. ; Kauppinen E. I Chem. Eng. Sci. 2006, 61, 4393.
doi: 10.1016/j.ces.2006.02.020 |
29 |
Zhang Q. ; Huang J. Q. ; Zhao M. Q. ; Qian W. Z. ; Wei F ChemSusChem 2011, 4, 864.
doi: 10.1002/cssc.201100177 |
30 |
Iijima S. ; Ichihashi T. Nature 1993, 363, 603.
doi: 10.1038/363603a0 |
31 |
Hayashi T. ; Kim Y. A. ; Matoba T. ; Esaka M. ; Nishimura K. ; Tsukada T. ; Endo M. ; Dresselhaus M. S. Nano Lett. 2003, 3, 887.
doi: 10.1021/nl034080r |
32 |
Zhang C. ; Bets K. ; Lee S. S. ; Sun Z. ; Mirri F. ; Colvin V. L. ; Yakobson B. I. ; Hauge R. H. ACS Nano 2012, 6, 6023.
doi: 10.1021/nn301039v |
33 |
Hou P. X. ; Li W. S. ; Zhao S. Y. ; Li G. X. ; Shi C. ; Liu C. ; Cheng H. M. ACS Nano 2014, 8, 7156.
doi: 10.1021/nn502120k |
34 |
Chen Y. ; Shen Z. ; Xu Z. ; Hu Y. ; Xu H. ; Wang S. ; Guo X. ; Zhang Y. ; Peng L. ; Ding F. ; et al Nat. Commun. 2013, 4, 2205.
doi: 10.1038/ncomms3205 |
35 |
Kang L. ; Hu Y. ; Liu L. ; Wu J. ; Zhang S. ; Zhao Q. ; Ding F. ; Li Q. ; Zhang J. Nano Lett. 2015, 15, 403.
doi: 10.1021/nl5037325 |
36 |
Zhang S. ; Tong L. ; Hu Y. ; Kang L. ; Zhang J. J. Am. Chem. Soc. 2015, 137, 8904.
doi: 10.1021/jacs.5b05384 |
37 |
Zhang Q. ; Huang J. Q. ; Qian W. Z. ; Zhang Y. Y. ; Wei F. Small 2013, 9, 1237.
doi: 10.1002/smll.201203252 |
38 |
Hu Y. ; Kang L. ; Zhao Q. ; Zhong H. ; Zhang S. ; Yang L. ; Wang Z. ; Lin J. ; Li Q. ; Zhang Z. ; et al Nat. Commun. 2015, 6, 6099.
doi: 10.1038/ncomms7099 |
39 |
Hata K. ; Futaba D. N. ; Mizuno K. ; Namai T. ; Yumura M. ; Iijima S. Science 2004, 306, 1362.
doi: 10.1126/science.1104962 |
40 |
Sun D. M. ; Timmermans M. Y. ; Tian Y. ; Nasibulin A. G. ; Kauppinen E. I. ; Kishimoto S. ; Mizutani T. ; Ohno Y. Nat. Nanotechnol. 2011, 6, 156.
doi: 10.1038/nnano.2011.1 |
41 |
Du R. ; Zhao Q. ; Zhang N. ; Zhang J. Small 2015, 11, 3263.
doi: 10.1002/smll.201403170 |
42 |
Li Y. L. ; Kinloch I. A. ; Windle A. H. Science 2004, 304, 276.
doi: 10.1126/science.1094982 |
43 |
Liu C. ; Cong H. T. ; Li F. ; Tan P. H. ; Cheng H. M. ; Lu K. ; Zhou B. L. Carbon 1999, 11, 1865.
doi: 10.1016/S0008-6223(99)00196-7 |
44 |
Guo T. ; Nikolaev P. ; Rinzler A. G. ; Tomanek D. ; Colbert D. T. ; Smalley R. E. J. Phys. Chem. 1995, 99, 10694.
doi: 10.1021/acs.energyfuels.7b03144 |
45 |
Zhang X. ; Jiang K. ; Feng C. ; Liu P. ; Zhang L. ; Kong J. ; Zhang T. ; Li Q. ; Fan S. Adv. Mater. 2006, 18, 1505.
doi: 10.1002/adma.200502528 |
46 |
Wang Y. ; Wei F. ; Luo G. ; Yu H. ; Gu G. Chem. Phys. Lett. 2002, 364, 568.
doi: 10.1016/S0009-2614(02)01384-2 |
47 |
Gui X. ; Wei J. ; Wang K. ; Cao A. ; Zhu H. ; Jia Y. ; Shu Q. ; Wu D. Adv. Mater. 2010, 22, 617.
doi: 10.1002/adma.200902986 |
48 |
Arnold M. S. ; Green A. A. ; Hulvat J. F. ; Stupp S. I. ; Hersam M. C. Nat. Nanotechnol. 2006, 1, 60.
doi: 10.1038/nnano.2006.52 |
49 |
Liu H. ; Nishide D. ; Tanaka T. ; Kataura H. Nat. Commun. 2011, 2, 309.
doi: 10.1038/ncomms1313 |
50 |
Khripin C. Y. ; Fagan J. A. ; Zheng M. J. Am. Chem. Soc. 2013, 135, 6822.
doi: 10.1021/ja402762e |
51 |
Lolli G. ; Zhang L. ; Balzano L. ; Sakulchaicharoen N. ; Tan Y. ; Resasco D. E. J. Phys. Chem. B 2006, 110, 2108.
doi: 10.1021/jp056095e |
52 |
Wang H. ; Wei L. ; Ren F. ; Wang Q. ; Pfefferle L. D. ; Haller G. L. ; Chen Y. ACS Nano 2012, 7, 614.
doi: 10.1021/nn3047633 |
53 |
Yang F. ; Wang X. ; Zhang D. ; Yang J. ; Luo D. ; Xu Z. ; Wei J. ; Wang J. Q. ; Xu Z. ; Peng F. ; et al Nature 2014, 510, 522.
doi: 10.1038/nature13434 |
54 |
Wang Z. ; Zhao Q. ; Tong L. ; Zhang J. J. Phys. Chem. C 2017, 121, 27655.
doi: 10.1021/acs.jpcc.7b06653 |
55 |
Zhou W. ; Zhan S. ; Ding L. ; Liu J. J. Am. Chem. Soc. 2012, 134, 14019.
doi: 10.1021/ja3038992 |
56 |
Zhang G. ; Qi P. ; Wang X. ; Lu Y. ; Li X. ; Tu R. ; Bangsaruntip S. ; Mann D. ; Zhang L. ; Dai H. Science 2006, 314, 974.
doi: 10.1126/science.1133781 |
57 |
Zhang S. ; Wang X. ; Yao F. ; He M. ; Lin D. ; Ma H. ; Sun Y. ; Zhao Q. ; Liu K. ; Ding F. ; et al Chem 2019, 5, 1182.
doi: 10.1016/j.chempr.2019.02.012 |
58 |
Zhang S. ; Tong L. ; Zhang J. Nat. Sci. Rev. 2017, 5, 310.
doi: 10.1093/nsr/nwx080 |
59 |
Ding F. ; Harutyunyan A. R. ; Yakobson B. I. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2009, 106, 2506.
doi: 10.1073/pnas.0811946106 |
60 |
Artyukhov V. I. ; Penev E. S. ; Yakobson B. I. Nat. Commun. 2014, 5, 4892.
doi: 10.1038/ncomms5892 |
61 |
Yao Y. ; Feng C. ; Zhang J. ; Liu Z. Nano Lett. 2009, 9, 1673.
doi: 10.1021/nl900207v |
62 |
Liu J. ; Wang C. ; Tu X. ; Liu B. ; Chen L. ; Zheng M. ; Zhou C. Nat. Commun. 2012, 3, 1199.
doi: 10.1038/ncomms2205 |
63 |
O'connell M. J. ; Bachilo S. M. ; Huffman C. B. ; Moore V. C. ; Strano M. S. ; Haroz E. H. ; Rialon1 K. L. ; Boul1 P. J. ; Noon W. H. ; Kittrell1 C. ; et al Science 2002, 297, 593.
doi: 10.1126/science.1072631 |
64 |
Ortiz-Acevedo A. ; Xie H. ; Zorbas V. ; Sampson W. M. ; Dalton A. B. ; Baughman R. H. ; Draper R. K. ; Musselman I. H. ; Dieckmann G. R. J. Am. Chem. Soc. 2005, 127, 9512.
doi: 10.1021/ja050507f |
65 |
Nish A. ; Hwang J. Y. ; Doig J. ; Nicholas R. J. Nat. Nanotechnol. 2007, 2, 640.
doi: 10.1038/nnano.2007.290 |
66 |
D Franklin A. D. Nature 2013, 498, 443.
doi: 10.1038/498443a |
67 |
Cao Q. ; Han S. J. ; Tulevski G. S. ; Zhu Y. ; Lu D. D. ; Haensch W. Nat. Nanotechnol. 2013, 8, 180.
doi: 10.1038/nnano.2012.257 |
68 |
Kuznetsov A. A. ; Fonseca A. F. ; Baughman R. H. ; Zakhidov A. A. ACS Nano 2011, 5, 985.
doi: 10.1021/nn102405u |
69 |
Liao Y. ; Jiang H. ; Wei N. ; Laiho P. ; Zhang Q. ; Khan S. A. ; Kauppinen E. I. J. Am. Chem. Soc. 2018, 140, 9797.
doi: 10.1021/jacs.8b05151 |
70 |
Shan C. ; Zhao W. ; Lu X. L. ; O'Brien D. J. ; Li Y. ; Cao Z. ; Suhr J. Nano Lett. 2013, 13, 5514.
doi: 10.1021/nl403109g |
71 |
Hough L. A. ; Islam M. F. ; Hammouda B. ; Yodh A. G. ; Heiney P. A. Nano Lett. 2006, 6, 313.
doi: 10.1021/nl051871f |
72 |
Kim K. H. ; Oh Y. ; Islam M. F. Adv. Funct. Mater. 2013, 23, 377.
doi: 10.1002/adfm.201201055 |
73 |
Du R. ; Wu J. ; Chen L. ; Huang H. ; Zhang X. ; Zhang J. Small 2014, 10, 1387.
doi: 10.1002/smll.201302649 |
74 |
Wei F. ; Zhang Q. ; Qian W. Z. ; Yu H. ; Wang Y. ; Luo G. H. ; Wang D. Z. Powder Technol. 2008, 183, 10.
doi: 10.1016/j.powtec.2007.11.025 |
75 |
Jia X. ; Wei F. Topics Curr. Chem. 2017, 375, 18.
doi: 10.1007/s41061-017-0102-2 |
76 |
He M. ; Magnin Y. ; Amara H. ; Jiang H. ; Cui H. ; Fossard F. ; Castan A. ; Kauppinen E. ; Loiseau A. ; Bichara C. Carbon 2017, 113, 231.
doi: 10.1016/j.carbon.2016.11.057 |
77 |
Magnin Y. ; Amara H. ; Ducastelle F. ; Loiseau A. ; Bichara C. Science 2018, 362, 212.
doi: 10.1126/science.aat6228 |
78 |
Hussain A. ; Liao Y. ; Zhang Q. ; Ding E. X. ; Laiho P. ; Ahmad S. ; Wei N. ; Tian Y. ; Jiang H. ; Kauppinen E. I. Nanoscale 2018, 10, 9752.
doi: 10.1039/C8NR00716K |
79 |
Wilder J. W. ; Venema L. C. ; Rinzler A. G. ; Smalley R. E. ; Dekker C. Nature 1998, 391, 59.
doi: 10.1038/34139 |
80 |
Hashimoto A. ; Suenaga K. ; Gloter A. ; Urita K. ; Iijima S. Nature 2004, 430, 870.
doi: 10.1038/nature02817 |
81 |
Bachilo S. M. ; Strano M. S. ; Kittrell C. ; Hauge R. H. ; Smalley R. E. ; Weisman R. B. Science 2002, 298, 2361.
doi: 10.1126/science.1078727 |
82 |
Araujo P. T. ; Jorio A. Phys. Status Solidi B 2008, 245, 2201.
doi: 10.1002/pssb.200879625 |
83 |
Joh D. Y. ; Herman L. H. ; Ju S. Y. ; Kinder J. ; Segal M. A. ; Johnson J. N. ; Chan G. ; Park J. Nano Lett. 2010, 1, 1.
doi: 10.1021/nl1012568 |
84 |
Tans S. J. ; Verschueren A. R. ; Dekker C. Nature 1998, 393, 49.
doi: 10.1038/29954 |
85 |
Appenzeller J. ; Lin Y. M. ; Knoch J. ; Avouris P. Phys. Rev. Lett. 2004, 93, 196805.
doi: 10.1103/PhysRevLett.93.196805 |
86 |
Shulaker M. M. ; Hills G. ; Patil N. ; Wei H. ; Chen H. Y. ; Wong H. S. P. ; Mitra S. Nature 2013, 501, 526.
doi: 10.1038/nature12502 |
[1] | 王晨璐, 宿素玲, 任宁, 张建军. 卤代芳香族羧酸与含氮配体合成镧系配合物的结构、热化学和荧光性质[J]. 物理化学学报, 2023, 39(1): 2206035 -0 . |
[2] | 庄必浩, 靳子骢, 田德华, 朱遂意, 曾琳茜, 范建东, 娄在祝, 李闻哲. 新型(4-HBA)SbX5∙H2O类钙钛矿单晶及其卤素结构对发光特性的调控[J]. 物理化学学报, 2023, 39(1): 2209007 -0 . |
[3] | 吴昆杰, 张永毅, 勇振中, 李清文. 碳纳米管纤维的连续制备及高性能化[J]. 物理化学学报, 2022, 38(9): 2106034 - . |
[4] | 温烨烨, 任明, 邸江涛, 张锦. 烯碳材料在人工肌肉领域的应用进展[J]. 物理化学学报, 2022, 38(9): 2107006 - . |
[5] | 夏洲, 邵元龙. 湿法纺制石墨烯纤维:工艺、结构、性能与智能应用[J]. 物理化学学报, 2022, 38(9): 2103046 - . |
[6] | 贺文娅, 程虎虎, 曲良体. 烯碳纤维基能源器件的研究进展[J]. 物理化学学报, 2022, 38(9): 2203004 - . |
[7] | 张则尧, 姚艺希, 李彦. FeCo/MgO催化生长体相单壁碳纳米管的直径调控[J]. 物理化学学报, 2022, 38(8): 2101055 - . |
[8] | 韩高伟, 徐飞燕, 程蓓, 李佑稷, 余家国, 张留洋. 反蛋白石结构ZnO@PDA用于增强光催化产H2O2性能[J]. 物理化学学报, 2022, 38(7): 2112037 - . |
[9] | 朱弼辰, 洪小洋, 唐丽永, 刘芹芹, 唐华. 二维/一维BiOBr0.5Cl0.5/WO3 S型异质结助力光催化CO2还原[J]. 物理化学学报, 2022, 38(7): 2111008 - . |
[10] | 朱思颖, 李辉阳, 胡忠利, 张桥保, 赵金保, 张力. 锂离子电池氧化亚硅负极结构优化和界面改性研究进展[J]. 物理化学学报, 2022, 38(6): 2103052 - . |
[11] | 宋雨珂, 谢文富, 邵明飞. 一体化电极电催化二氧化碳还原研究进展[J]. 物理化学学报, 2022, 38(6): 2101028 - . |
[12] | 张威, 梁海琛, 朱科润, 田泳, 刘瑶, 陈佳音, 李伟. 三维大孔/介孔碳-碳化钛复合材料用于无枝晶锂金属负极[J]. 物理化学学报, 2022, 38(6): 2105024 - . |
[13] | 杨越, 朱加伟, 王鹏彦, 刘海咪, 曾炜豪, 陈磊, 陈志祥, 木士春. 镶嵌于NH2-MIL-125 (Ti)衍生氮掺多孔碳中的花状超细纳米TiO2作为高活性和稳定性的锂离子电池负极材料[J]. 物理化学学报, 2022, 38(6): 2106002 - . |
[14] | 沈晓帆, 王晓娜, 俞能晟, 杨薇, 周雨融, 石艳红, 王玉莲, 董立忠, 邸江涛, 李清文. 聚吡咯@二氧化锰/碳纳米管薄膜电极的制备及在高性能锌离子电池中的应用[J]. 物理化学学报, 2022, 38(5): 2006059 - . |
[15] | 邹菁云, 高冰, 张小品, 唐磊, 冯思敏, 金赫华, 刘碧录, 成会明. 一维碳纳米管/二维二硫化钼混合维度异质结的原位制备及其电荷转移性能[J]. 物理化学学报, 2022, 38(5): 2008037 - . |
|