物理化学学报 >> 2020, Vol. 36 >> Issue (4): 1905019.doi: 10.3866/PKU.WHXB201905019
所属专题: 固体核磁共振
收稿日期:
2019-05-02
录用日期:
2019-06-17
发布日期:
2020-03-12
通讯作者:
杨俊
E-mail:yangjun@wipm.ac.cn
作者简介:
杨俊,2003年博士毕业于中国科学院武汉物理与数学研究所;2006–2010年先后在美国University of Delaware和德国Goethe-University从事研究工作。现为中国科学院武汉物理与数学研究所研究员,博士生导师。研究方向为:发展魔角旋转固体核磁共振新技术和新方法;应用魔角旋转固体核磁共振技术研究与人类疾病相关的生物大分子的结构、动力学和功能
基金资助:
Jing Deng1,2,Tao Ma1,2,Ziwei Chang1,Weijing Zhao1,Jun Yang1,*()
Received:
2019-05-02
Accepted:
2019-06-17
Published:
2020-03-12
Contact:
Jun Yang
E-mail:yangjun@wipm.ac.cn
Supported by:
摘要:
蛋白质组装体广泛存在于生物体内,具有相关生物学功能或与人类的重要疾病密切相关。蛋白质组装体分子量大,通常难以溶解和结晶,限制了常用的结构研究手段如X射线晶体学和液体NMR等在其高分辨三维结构解析中的应用。固体核磁共振技术(ssNMR)在难溶、非结晶样品的三维结构解析中具有独特的优势,尤其随着固体NMR硬件包括高场磁体和高性能的探头、固体NMR多维脉冲实验技术和样品制备技术特别是同位素标记技术的快速发展,固体NMR已经成为了蛋白组装体三维结构解析的重要手段。在样品制备方法方面,强调了样品制备条件的优化对得到构象均一样品的重要性,以及丰富的同位素标记方法的使用对固体NMR谱图分辨率提高的重要作用。同时多种脉冲序列如质子驱动自旋扩散技术(PDSD),偶极辅助旋转共振技术(DARR),质子辅助重偶技术(PAR)或转移回波双共振技术(TEDOR)等的建立和发展为结构约束条件收集提供了基本的技术方法。此外,固体NMR与其它实验技术如扫描透射电镜(STEM),冷冻电镜(Cryo-EM)等和理论模拟方法的联用能显著地提高固体NMR的能力,从而能解析分子量更大、结构更复杂的蛋白质组装体的三维结构。本文以Aβ纤维和T3SS针状体的三维结构解析为例介绍固体NMR在蛋白质组装体结构研究的最新实验方法,重点介绍最新的距离约束条件获取的实验方法进展,以及固体NMR与其它实验和理论模拟研究手段的联用在蛋白质组装体结构解析上的最新进展,期望有助于读者对固体NMR技术在蛋白质组装体的三维结构解析方面的研究进展有所了解。
邓静,马涛,常自伟,赵伟静,杨俊. 基于固体核磁共振方法的蛋白质组装体三维结构解析[J]. 物理化学学报, 2020, 36(4), 1905019. doi: 10.3866/PKU.WHXB201905019
Jing Deng,Tao Ma,Ziwei Chang,Weijing Zhao,Jun Yang. Determination of Three-Dimensional Structures of Protein Assemblies via Solid-State NMR[J]. Acta Physico-Chimica Sinica 2020, 36(4), 1905019. doi: 10.3866/PKU.WHXB201905019
1 |
Loquet A. ; Sgourakis N. G. ; Gupta R. ; Giller K. ; Riedel D. ; Goosmann C. ; Griesinger C. ; Kolbe M. ; Baker D. ; Becker S. ; et al Nature 2012, 486 (7402), 276.
doi: 10.1038/nature11079 |
2 |
Jeon J. ; Qiao X. ; Hung I. ; Mitra A. K. ; Desfosses A. ; Huang D. ; Gor'kov P. L. ; Craven R. C. ; Kingston R. L. ; Gan Z. ; et al J. Am. Chem. Soc. 2017, 139 (5), 2006.
doi: 10.1021/jacs.6b11939 |
3 |
Vasa S. ; Lin L. ; Shi C. ; Habenstein B. ; Riedel D. ; Kuehn J. ; Thanbichler M. ; Lange A. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2015, 112 (2), E127.
doi: 10.1073/pnas.1418450112 |
4 |
Chiti F. ; Dobson C. M. Annu. Rev. Biochem. 2006, 75, 333.
doi: 10.1146/annurev.biochem.75.101304.123901 |
5 |
Wälti M. A. ; Ravotti F. ; Arai H. ; Glabe C. G. ; Wall J. S. ; Bockmann A. ; Guentert P. ; Meier B. H. ; Riek R. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2016, 113 (34), E4976.
doi: 10.1073/pnas.1600749113 |
6 |
Spillantini M. G. ; Schmidt M. L. ; Lee V. M. Y. ; Trojanowski J. Q. ; Jakes R. ; Goedert M. Nature 1997, 388 (6645), 839.
doi: 10.1038/42166 |
7 | (a) Li, S.; Li, J.; Zheng, A.; Deng, F. Acta Phys. -Chim. Sin. 2017, 33 (2), 270.[李申慧,李静,郑安民,邓风.物理化学学报, 2017, 33 (2), 270.] doi: 10.3866/PKU.WHXB201611022 |
(b) Hou, W. Acta Phys. -Chim. Sin. 2018, 34 (4), 329.[侯文华.物理化学学报, 2018, 34 (4), 329.] doi: 10.3866/PKU.WHXB201709251 | |
8 |
Morag O. ; Sgourakis N. G. ; Baker D. ; Goldbourt A. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2015, 112 (4), 971.
doi: 10.1073/pnas.1415393112 |
9 |
Habenstein B. ; Loquet A. ; Hwang S. H. ; Giller K. ; Vasa S. K. ; Becker S. ; Habeck M. ; Lange A. Angew. Chem. Int. Ed. 2015, 54 (40), 11691.
doi: 10.1002/anie.201505065 |
10 |
Thiriot D. S. ; Nevzorov A. A. ; Opella S. J. Protein Sci. 2005, 14 (4), 1064.
doi: 10.1110/ps.041220305 |
11 |
Schwieters C. D. ; Kuszewski J. J. ; Tjandra N. ; Clore G. M. J. Magn. Reson. 2003, 160 (1), 65.
doi: 10.1016/s1090-7807(02)00014-9 |
12 |
Brunger A. T. ; Adams P. D. ; Clore G. M. ; DeLano W. L. ; Gros P. ; Grosse-Kunstleve R. W. ; Jiang J. S. ; Kuszewski J. ; Nilges M. ; Pannu N. S. ; et al Acta Crystallograph. Sec. D-Biolog. Crystallography 1998, 54, 905.
doi: 10.1107/s0907444998003254 |
13 |
Guntert P. ; Buchner L. J. Biomol. NMR 2015, 62 (4), 453.
doi: 10.1007/s10858-015-9924-9 |
14 |
Van Melckebeke H. ; Wasmer C. ; Lange A. ; Ab E. ; Loquet A. ; Bockmann A. ; Meier B. H. J. Am. Chem. Soc. 2010, 132 (39), 13765.
doi: 10.1021/ja104213J |
15 |
Luhrs T. ; Ritter C. ; Adrian M. ; Riek-Loher D. ; Bohrmann B. ; Doeli H. ; Schubert D. ; Riek R. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2005, 102 (48), 17342.
doi: 10.1073/pnas.0506723102 |
16 |
Colvin M. T. ; Silvers R. ; Ni Q. Z. ; Can T. V. ; Sergeyev I. ; Rosay M. ; Donovan K. J. ; Michael B. ; Wall J. ; Linse S. ; et al J. Am. Chem. Soc. 2016, 138 (30), 9663.
doi: 10.1021/jacs.6b05129 |
17 |
Schutz A. K. ; Vagt T. ; Huber M. ; Ovchinnikova O. Y. ; Cadalbert R. ; Wall J. ; Guntert P. ; Bockmann A. ; Glockshuber R. ; Meier B. H. Angew. Chem. Int. Ed. 2015, 54 (1), 331.
doi: 10.1002/anie.201408598 |
18 |
Habenstein B. ; Loquet A. Biophys. Chem. 2016, 210, 14.
doi: 10.1016/j.bpc.2015.07.003 |
19 | (a) Niu, Z.; Zhao, W. J.; Zhang, Z. F.; Xiao, F. S.; Tang, X. Q.; Yang, J. Angew. Chem. Int. Ed. 2014, 53 (35), 9294. doi: 10.1002/anie.201311106 |
(b) Niu, Z.; Zhang, Z. F.; Zhao, W. J.; Yang, J. Biochim. Biophys. Acta-Biomembranes 2018, 1860 (9), 1663. doi: 10.1016/j.bbamem.2018.04.004 | |
20 | (a) Lacabanne, D.; Meier, B. H.; Bockmann, A. J. Biomol. NMR 2018, 71 (3), 141. doi: 10.1007/s10858-017-0156-z |
(b) Higman, V. A.; Flinders, J.; Hiller, M.; Jehle, S.; Markovic, S.; Fiedler, S.; van Rossum, B. J.; Oschkinat, H. J. Biomol. NMR 2009, 44 (4), 245. doi: 10.1007/s10858-009-9338-7 | |
(c) Hong, M. J. Magn. Reson. 1999, 139 (2), 389. doi: 10.1006/jmre.1999.1805 | |
(d) Lundstrom, P.; Teilum, K.; Carstensen, T.; Bezsonova, I.; Wiesner, S.; Hansen, D. F.; Religa, T. L.; Akke, M.; Kay, L. E. J. Biomol. NMR 2007, 38 (3), 199. doi: 10.1007/s10858-007-9158-6 | |
21 | (a) Ladizhansky, V. Solid State Nucl. Magn. Reso. 2009, 36 (3), 119. doi: 10.1016/j.ssnmr.2009.07.003 |
(b) De Paepe, G. Dipolar Recoupling in Magic Angle Spinning Solid-State Nuclear Magnetic Resonance. In Annual Review of Physical Chemistry; Johnson, M. A.; Martinez, T. J. Eds. 2012; Vol. 63, pp. 661–684. doi: 10.1146/annurev-physchem-032511-143726 | |
(c) Griffin, R. G. Nat. Struct. Biol. 1998, 5, 508. doi: 10.1038/749 | |
22 |
Nishiyama Y. ; Endo Y. ; Nemoto T. ; Utsumi H. ; Yamauchi K. ; Hioka K. ; Asakura T. J. Magn. Reson. 2011, 208 (1), 44.
doi: 10.1016/j.jmr.2010.10.001 |
23 |
Demers J. P. ; Chevelkov V. ; Lange A. Solid State Nucl. Magn. Reson. 2011, 40 (3), 101.
doi: 10.1016/j.ssnmr.2011.07.002 |
24 |
Zhang Z. ; Liu H. ; Deng J. ; Tycko R. ; Yang J. J. Chem. Phys. 2019, 150 (15), 154201.
doi: 10.1063/1.5092986 |
25 | (a) Zhang, Z. F.; Li, J. P.; Chen, Y. K.; Xie, H. Y.; Yang, J. J. Magn. Reson. 2017, 285, 79. doi: 10.1016/j.jmr.2017.10.012 |
(b) Zhang, Z. F.; Chen, Y. K.; Yang, J. J. Magn. Reson. 2016, 272, 46. doi: 10.1016/j.jmr.2016.09.003 | |
26 |
Shen Y. ; Delaglio F. ; Cornilescu G. ; Bax A. J. Biomol. NMR 2009, 44 (4), 213.
doi: 10.1007/s10858-009-9333-z |
27 |
Luca S. ; Filippov D. V. ; van Boom J. H. ; Oschkinat H. ; de Groot H. J. M. ; Baldus M. J. Biomol. NMR 2001, 20 (4), 325.
doi: 10.1023/a:1011278317489 |
28 |
Szeverenyi N. M. ; Sullivan M. J. ; Maciel G. E. J. Magn. Reson. 1982, 47 (3), 462.
doi: 10.1016/0022-2364(82)90213-x |
29 |
Takegoshi K. ; Nakamura S. ; Terao T. Chem. Phys. Lett. 2001, 344 (5-6), 631.
doi: 10.1016/s0009-2614(01)00791-6 |
30 |
Hou G. J. ; Lu X. Y. ; Vega A. J. ; Polenova T. J. Chem. Phys. 2014, 141 (10), 104202.
doi: 10.1063/1.4894226 |
31 | (a) Michal, C. A.; Jelinski, L. W. J. Am. Chem. Soc. 1997, 119 (38), 9059. doi: 10.1021/ja9711730 |
(b) Jaroniec, C. P.; Filip, C.; Griffin, R. G. J. Am. Chem. Soc. 2002, 124 (36), 10728. doi: 10.1021/ja026385y | |
32 | (a) Lange, A.; Luca, S.; Baldus, M. J. Am. Chem. Soc. 2002, 124 (33), 9704. doi: 10.1021/ja026691b |
(b) Lange, A.; Seidel, K.; Verdier, L.; Luca, S.; Baldus, M. J. Am. Chem. Soc. 2003, 125 (41), 12640. doi: 10.1021/ja034555g | |
33 | (a) Linser, R.; Bardiaux, B.; Andreas, L. B.; Hyberts, S. G.; Morris, V. K.; Pintacuda, G.; Sunde, M.; Kwan, A. H.; Wagner, G. J. Am. Chem. Soc. 2014, 136 (31), 11002. doi: 10.1021/ja504603g |
(b) Andreas, L. B.; Jaudzems, K.; Stanek, J.; Lalli, D.; Bertarello, A.; Le Marchand, T.; Paepe, D. C. D.; Kotelovica, S.; Akopjana, I.; Knott, B.; et al. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2016, 113 (33), 9187. doi: 10.1073/pnas.1602248113 | |
(c) Huber, M.; Hiller, S.; Schanda, P.; Ernst, M.; Boeckmann, A.; Verel, R.; Meier, B. H. ChemPhysChem 2011, 12 (5), 915. doi: 10.1002/cphc.201100062 | |
34 |
Sengupta I. ; Nadaud P. S. ; Helmus J. J. ; Schwieters C. D. ; Jaroniec C. P. Nat. Chem. 2012, 4 (5), 410.
doi: 10.1038/nchem.1299 |
35 |
Li J. ; Pilla K. B. ; Li Q. ; Zhang Z. ; Su X. ; Huber T. ; Yang J. J. Am. Chem. Soc. 2013, 135 (22), 8294.
doi: 10.1021/ja4021149 |
36 | (a) Nelson, R.; Sawaya, M. R.; Balbirnie, M.; Madsen, A. O.; Riekel, C.; Grothe, R.; Eisenberg, D. Nature 2005, 435 (7043), 773. doi: 10.1038/nature03680 |
(b) Sawaya, M. R.; Sambashivan, S.; Nelson, R.; Ivanova, M. I.; Sievers, S. A.; Apostol, M. I.; Thompson, M. J.; Balbirnie, M.; Wiltzius, J. J. W.; McFarlane, H. T.; et al. Nature 2007, 447 (7143), 453. doi: 10.1038/nature05695 | |
37 |
Madine J. ; Jack E. ; Stockley P. G. ; Radford S. E. ; Serpell L. C. ; Middleton D. A. J. Am. Chem. Soc. 2008, 130 (45), 14990.
doi: 10.1021/ja802483d |
38 | (a) Goldsbury, C.; Baxa, U.; Simon, M. N.; Steven, A. C.; Engel, A.; Wall, J. S.; Aebi, U.; Muller, S. A. J. Struct. Biol. 2011, 173 (1), 1. doi: 10.1016/j.jsb.2010.09.018 |
(b) Sen, A.; Baxa, U.; Simon, M. N.; Wall, J. S.; Sabate, R.; Saupe, S. J.; Steven, A. C. J. Biol. Chem. 2007, 282 (8), 5545. doi: 10.1074/jbc.M611464200 | |
(c) Chen, B.; Thurber, K. R.; Shewmaker, F.; Wickner, R. B.; Tycko, R. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2009, 106 (34), 14339. doi: 10.1073/pnas.0907821106 | |
39 |
Naito A. ; Nagao T. ; Norisada K. ; Javkhlantugs N. ; Mishima D. ; Kawamura I. ; Ueda K. Biophys. J. 2018, 114 (3), 453A.
doi: 10.1016/j.bpj.2017.11.2506 |
40 | Rohl, C. A.; Strauss, C. E. M.; Misura, K. M. S.; Baker, D., Protein Structure Prediction Using Rosetta. In Numerical Computer Methods, Part D; Brand, L.; Johnson, M. L. Eds. 2004; Vol. 383, pp. 66–93. doi: 10.1016/s0076-6879(04)83004-0 |
41 |
Demers J. P. ; Habenstein B. ; Loquet A. ; Vasa S. K. ; Giller K. ; Becker S. ; Baker D. ; Lange A. ; Sgourakis N. G. Nat. Commun. 2014, 5, 4976.
doi: 10.1038/ncomms5976 |
42 |
Fitzpatrick A. W. P. ; Debelouchina G. T. ; Bayro M. J. ; Clare D. K. ; Caporini M. A. ; Bajaj V. S. ; Jaroniec C. P. ; Wang L. ; Ladizhansky V. ; Mueller S. A. ; et al Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2013, 110 (14), 5468.
doi: 10.1073/pnas.1219476110 |
43 |
Sborgi L. ; Ravotti F. ; Dandey V. P. ; Dick M. S. ; Mazur A. ; Reckel S. ; Chami M. ; Scherer S. ; Huber M. ; Boeckmann A. ; et al Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2015, 112 (43), 13237.
doi: 10.1073/pnas.1507579112 |
44 |
Loquet A. ; Giller K. ; Becker S. ; Lange A. J. Am. Chem. Soc. 2010, 132 (43), 15164.
doi: 10.1021/ja107460j |
45 |
Xiao Y. L. ; Ma B. Y. ; McElheny D. ; Parthasarathy S. ; Long F. ; Hoshi M. ; Nussinov R. ; Ishii Y. Nat. Struct. Mol. Biol. 2015, 22 (6), 499.
doi: 10.1038/nsmb.2991 |
46 |
Petkova A. T. ; Ishii Y. ; Balbach J. J. ; Antzutkin O. N. ; Leapman R. D. ; Delaglio F. ; Tycko R. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2002, 99 (26), 16742.
doi: 10.1073/pnas.262663499 |
47 |
Petkova A. T. ; Yau W. M. ; Tycko R. Biochemistry 2006, 45 (2), 498.
doi: 10.1021/bi051952q |
48 |
Bertini I. ; Gonnelli L. ; Luchinat C. ; Mao J. F. ; Nesi A. J. Am. Chem. Soc. 2011, 133 (40), 16013.
doi: 10.1021/ja2035859 |
49 |
Paravastu A. K. ; Leapman R. D. ; Yau W. M. ; Tycko R. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 2008, 105 (47), 18349.
doi: 10.1073/pnas.0806270105 |
50 |
Loquet A. ; Lv G. ; Giller K. ; Becker S. ; Lange A. J. Am. Chem. Soc. 2011, 133 (13), 4722.
doi: 10.1021/ja200066s |
51 |
Loquet A. ; Habenstein B. ; Chevelkov V. ; Vasa S. K. ; Giller K. ; Becker S. ; Lange A. J. Am. Chem. Soc. 2013, 135 (51), 19135.
doi: 10.1021/ja411362q |
[1] | 李超, 沈明, 胡炳文. 面向金属离子电池研究的固体核磁共振和电子顺磁共振方法[J]. 物理化学学报, 2020, 36(4): 1902019 - . |
[2] | 李诗涵,赵侦超,李世坤,邢友东,张维萍. DFT计算结合固体NMR研究富铝SSZ-13的铝分布和Brønsted酸性[J]. 物理化学学报, 2020, 36(4): 1903021 - . |
[3] | 石峰,胡丽丽,任进军,杨秋红. 固体核磁共振研究碱土金属磷硅酸盐玻璃的六配位硅结构[J]. 物理化学学报, 2020, 36(4): 1902018 - . |
[4] | 纪毅, 梁力鑫, Changmiao Guo, 包信和, Tatyana Polenova, 侯广进. 固体核磁共振高速魔角旋转条件下对称性脉冲零量子同核重耦技术[J]. 物理化学学报, 2020, 36(4): 1905029 - . |
[5] | 刘小龙, 王强, 王超, 徐君, 邓风. Silicalite-1分子筛氢键诱导晶化机制的固体核磁共振研究[J]. 物理化学学报, 2020, 36(4): 1905035 - . |
[6] | 李玉红,吴新平,刘聪,王萌,宋本腾,郁桂云,杨刚,侯文华,龚学庆,彭路明. 部分还原二氧化钛的NMR和EPR研究[J]. 物理化学学报, 2020, 36(4): 1905021 - . |
[7] | 史永超, 唐明学. 可充电池的磁共振研究[J]. 物理化学学报, 2020, 36(4): 1905004 - . |
[8] | 李申慧,李静,郑安民,邓风. 固体酸催化剂结构与催化反应机理的核磁共振研究[J]. 物理化学学报, 2017, 33(2): 270 -282 . |
[9] | 邓益斌, 胡炳文, 周平. 类蜘蛛丝聚合物结构及分子运动的固体核磁共振研究[J]. 物理化学学报, 2009, 25(07): 1427 -1433 . |
[10] | 贺鹤勇;邹艳;马卓娜;岳斌. 低碳烷烃催化反应机理的固体核磁共振研究[J]. 物理化学学报, 2004, 20(08S): 1024 -1031 . |
[11] | 张岩, 肖湘竹, 冯钰锜, 达世禄, 裘鉴卿, 叶朝辉. 硅胶键合杯[4]芳烃固定相的合成和核磁共振表征[J]. 物理化学学报, 2000, 16(01): 65 -69 . |
|